Son tüylü mamutlar, 4 bin yıl önce Rusya'nın kuzeyindeki izole Wrangel Adası’nda yok oldu. Türün ani ölümü bilim insanlarının merakını uzun süredir cezbediyor. Yeni bilimsel araştırma sayesinde bu gizem şimdi aydınlanıyor.

Araştırmacılar 4 bin 300 yıl önce adada yaşayan dişi bir mamuttan aldıkları DNA örneklerini laboratuvarda file ait embriyo hücrelerine yerleştirdi. Bunun sonucunda diyabete ve nörolojik sorunlara yol açabilecek genetik mutasyonlar keşfedildi.

Mutasyonların adadaki birçok tüylü mamutun sağlık durumuna dair kanıt sağladığı düşünülüyor. Bu mamutlar izole yaşadıkları için onlarca yıldır “akraba evliliği” yapıyor, yani aynı dar popülasyon içindeki bireylerle çiftleşiyordu.

Araştırmacılar Wrangel Adası mamutunun DNA’sını iki mamutla ve üç Asya filiyle karşılaştırdı. Bu mamutlardan biri 44 bin yıl önce Doğu Rusya'nın Oimyakon şehrinde, diğeri de 20 bin yıl önce Sibirya’da yaşıyordu.

Wrangel Adası mamutunun genetiğinde mutasyon keşfeden araştırmacılar, işlevselliği test etmek için laboratuvarda bu genleri sentezledi.

Bunun sonucunda sperm üretimi, koku, nörolojik gelişim ve insülin hormonunun işlevinden sorumlu genlerle ilgili problemler tespit edildi.

Çalışmanın lideri, Buffalo Üniversitesi’nde evrimsel biyolog Vincent Lynch, “Mutasyonlar hep olur” dedi ve ekledi:

Ancak Wrangel Adası’ndaki popülasyon çok küçüktü ve kendi içinde üredi. Bu da normalde evrimsel süreçlerle temizlenecek mutasyonların çoğalmasına yol açtı.

DailyMail’de yer alan habere göre sperm üretimiyle ilişkili mutasyonlar zaten küçük bir popülasyonun daha da küçülmesine yol açmış olabilir. Benzer şekilde koku duyusuyla ilişkili olanlar da mamutların beslenme düzeninde önemli yer tutan bitkileri tanımasını engellemiş olabilir.

Günümüz filleriyle aynı boyutlardaki, uzun kahverengi kürklü ve muazzam dişleri olan tüylü mamut, "yünlü mamut" diye de biliniyor. Bilimsel adı Mammuthus primigenius olan tür, Mammuthus cinsinin üyesi.

Tüylü mamut, ilk olarak yaklaşık 700 bin yıl önce Sibirya'da ortaya çıktı ve Kuzey Avrasya ile Kuzey Amerika'ya yayıldı.

Soylarının tükenişi ise 11 bin 700 yıl önce son buzul çağının sonlarında başladı. Dünya ısındıkça ve insan avcılığı yaygınlaştıkça popülasyonları küçüldü.

ScienceAlert’in aktardığına göre bu küçülme genetik çeşitliliği de azalttı. Bu da hayvanların dar çevrelerdeki bireylerle üremesine ve zararlı mutasyonları temizleyememesine neden oldu.

Artık mamutlar için çok geç. Ancak bu tip çalışmalar, günümüzde benzer nedenlerden dolayı yok olma tehlikesiyle karşılaşacak türleri kurtarmamızı sağlayabilir.

Independent Türkçe, Daily Mail, Science Alert

Derleyen: Çağla Üren