4. Ulusal Antarktika Bilim Seferi heyeti İstanbul Havalimanı'nda düzenlenen törenle uğurlandı.
Törende konuşan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Antarktika'ya düzenlenecek 4. Ulusal Bilim Seferi kapsamında 24 kişilik sefer ekibinin uzun, heyecanlı ve meşakkatli bir yolculuğa çıkacağını söyledi.
Nihai hedef danışman ülke olmak
Antarktika kıtasının herhangi bir ülkenin yönetimi altında olmadığını hatırlatan Varank, "Kıtanın idaresi, Antarktika Anlaşması'na üye danışman ülkelerin oylarıyla yürütülüyor. Biz bu anlaşmaya 1995 yılında gözlemci statüsüyle taraf olduk. Nihai hedefimiz, danışman ülke konumuna geçerek kıtanın geleceğinde söz sahibi olmaktır" dedi.
Bu hedefe ulaşmak için sorumluluklarını yerine getirmek üzere 2017 yılından bu yana çalışmalarına hız verdiklerini vurgulayan Varank, şöyle konuştu:
Öncelikle, Antarktik Araştırmalar Bilimsel Komitesi'ne üye olduk. Antarktika Çevre Koruma Protokolü'nü kabul ettik. Hepsinden daha da önemlisi, her yıl kesintisiz bir şekilde bilim seferleri düzenlemeye başladık. Bu sayede, literatüre kazandırdığımız bilimsel yayınların yanı sıra birçok bilimsel çalışmanın yayın hazırlıkları da sürüyor. Geçen sene kıtadaki geçici bilim yerleşkemizi kurduk. Dolayısıyla bu seferde, Antarktika’ya misafir değil, adeta ev sahibi olarak gidiyoruz.
Yürütülecek projelerden önemine değinen Varank şunları söyledi:
Antarktika'ya kuracağımız 3 farklı Küresel Seyir Uydu Sistemi sayesinde konum doğrulaması yapabileceğiz. Ayrıca, sistemlerimizden birisi doğrudan uluslararası ağa dahil edilecek. Atacağımız bu adımla, İngiltere ve Amerika'yla da iş birliğimiz başlamış olacak. Deniz tabanını haritalama çalışmalarımız da devam edecek. Ayrıca, sefer ekibinin kıtadaki çalışmalarını ve yaşanan zorlukları da bir belgeselle ölümsüzleştirmek istiyoruz.
Seferde elde edilecek verilerin uluslararası bilimsel yayınlarla tüm dünyaya açılacağını aktaran Varank, "4. Bilim Seferi'miz kapsamındaki araştırmalar sayesinde kıtadaki fiziki varlığımızı perçinleyecek kalıcı Türk Antarktik Bilim Üssü çalışmalarında son aşamaya geçmiş olacağız" dedi.
Araştırmacılar çağrıları takip etsin
Seferin Cumhurbaşkanlığı'nca himaye edildiğini, seferi TÜBİTAK bünyesinde yeni kurdukları Kutup Araştırmaları Enstitüsü'nün koordine edeceğini belirten Varank, şunları kaydetti:
Antarktika'yla ilgili çalışmaları bundan sonra tek bir merkezden ve daha kurumsal bir yapıda enstitümüz sürdürecek. Ülkemizin kıtadaki çıkarlarını koruyacak, muadil kurum ve kuruluşlarla iş birliklerini geliştirecek. TÜBİTAK, ilk defa geçtiğimiz sene tüm Türkiye'ye açık sefer-odaklı bir çağrı yayınladı. Gelen başvurular titizlikle değerlendirildi ve özgün değeri en yüksek çalışmalar kabul edildi. Bundan sonraki çağrıları da TÜBİTAK aracılığıyla yapmaya devam edeceğiz. Dolayısıyla konuya ilgi duyan ve çalışmalarını derinleştirmek isteyen tüm araştırmacılarımızı bu çağrıları yakından takip etmeye davet ediyorum.
Varank, sefer ekibinin birazdan ailelerine veda edip 15 bin kilometrelik zor ve cesaret isteyen bir yolculuğa çıkacağını belirterek, ekibin şanlı Türk bayrağını gururla dalgalandığı Beyaz Kıta'da önemli çalışmalar yapacağına yürekten inandığını söyledi.
Fatma Şahin de eşlik edecek
Karadeniz Teknik, Marmara, Yıldız Teknik, İstanbul Teknik, Kırklareli, Ege, İstanbul Medeniyet ve İstanbul üniversitelerinden akademisyenlerin yer aldığı ekipte, Harita Genel Müdürlüğü ve Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden üst düzey araştırmacılar da bulunuyor.
Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin ve Kutup Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Burcu Özsoy da sefer ekibini Antarktika'ya kadar yalnız bırakmayacak. King George Adası'na kadar ekibe eşlik edecek.
Uğurlama töreninde konuşan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, ekibe eşlik edecek Fatma Şahin için şunları söyledi:
Herkes Fatma Hanım’ın siyasetçi kimliğini bilir. Ama kendisi, aynı zamanda kimya ve metalürji alanında yükseköğretim derecesine sahip. Teknoloji konularına özel bir merakı var. Bu yıl TEKNOFEST'in Gaziantep'te düzenleniyor olması tesadüf değil. Burcu hocamızsa, jeodezi ve fotogrametri alanında ülkemizin sayılı akademisyenlerinden bir tanesi. Bundan önceki 3 seferimizin de ekip lideriydi, bu sefer ile 6. Kez Antarktika'ya ayak basacak.
Bu iki ismin ekibe eşlik ediyor olmaları, moral vermenin yanı sıra aslında ülkemizdeki gençlere ve kadınlara güçlü bir mesaj veriyor. Bilim, teknoloji ve mühendislik alanlarına özellikle genç kızlarımızın daha yoğun bir şekilde yönelmesini istiyoruz. Umuyorum ki, onların attıkları bu adımlar genç kardeşlerimize, kızlarımıza umut olacak, onları bilime ve teknolojiye teşvik edecek.
Geçici üste 1 ay süreyle görev yapacak araştırmacılar, 3 ana kategoride, yer bilimleri, canlı bilimleri ve deniz bilimleri alanında 15 proje yürütecek.
Barışçıl amaçlara hizmet eden doğal laboratuvar
Zengin doğal kaynaklara sahip Antarktika'da aktif çalışmalar yürüten bilim insanlarının bağlı olduğu 12 ülke (ABD, Sovyetler Birliği, Japonya, Arjantin, Avustralya, Belçika, Fransa, İngiltere, Şili, Yeni Zelanda, Norveç, Güney Afrika) tarafından 1 Aralık 1959'da imzalanan antlaşma, 1961'de yürürlüğe girdi. Günümüze kadar 53 ülkenin taraf olduğu Antarktika Antlaşması, kıtanın tüm insanlığın yararı için sonsuza kadar barışçıl amaçlarla kullanılmasını amaçlıyor.
Bulgaristan'da 2015'te düzenlenen 38. Antarktika Antlaşması Danışma Toplantısı'nda kıtadaki doğal kaynakların bilimsel amaç dışında çıkarılması süresiz olarak yasaklandı.
Antlaşmanın imzalandığı 1 Aralık her yıl "Antarktika Günü" olarak kutlanıyor.
Türkiye de geçici bir bilim üssü kurdu
Antlaşma kıtada sadece bilimsel çalışmaların ve araştırmaların yapıldığı istasyonların faaliyet göstermesine izin veriliyor. Ulusal Antarktika Programları Yöneticileri Konseyi verilerine göre, Antarktika'da, 30 ülkenin 100'e yakın bilim üssü bulunuyor.
Üslerin neredeyse yarısı ulaşımı kolay ve yaşama elverişli olan Antarktik Yarımadası'nda konumlanırken, Güney Kutup Noktası gibi zorlu koşulları olan bölgelerde de üsler yer alıyor. Çoğu bilim üssü yalnızca yaz aylarında faaliyet gösterirken, bazı üslerde yıl boyunca çalışılabiliyor.
Antarktika'da bilimsel araştırma üssü bulunan ülkeler şunlar:
ABD, Almanya, Arjantin, Avustralya, Belarus, Belçika, Birleşik Krallık, Brezilya, Bulgaristan, Çekya, Çin, Ekvador, Finlandiya, Fransa, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, Hollanda, İspanya, İsveç, İtalya, Japonya, Norveç, Peru, Polonya, Rusya, Şili, Ukrayna, Uruguay, Yeni Zelanda.
Antarktika Antlaşmalar Sistemi kapsamında 29 danışman ülke, 24 gözlemci ülke bulunuyor. Sistemde karar alma süreçlerinde yalnızca danışman ülkeler söz sahibi olabiliyor. Gözlemci ülkeler ise şunlar: Türkiye, Avusturya, Belarus, Kanada, Kolombiya, Küba, Danimarka, Estonya, Yunanistan, Guatemala, Macaristan, İzlanda, Kazakistan, Malezya, Kuzey Kore, Monako, Moğolistan, Pakistan, Papua Yeni Gine, Portekiz, Romanya, Slovakya, İsviçre ve Venezuela sistemde gözlemci üye statüsünde yer alıyor.
Antarktika Anlaşması’nı imzalayan bütün ülkeler beyaz kıtada araştırma yapabiliyorlar. Dünyanın en soğuk, rüzgarlı ve kurak kıtasında, 30 ülkenin 100'e yakın bilimsel araştırma üssü bulunuyor. 1995 yılında Antarktika Anlaşması’nı imzalayan Türkiye de geçen yıl ocak ayında geçici bir araştırma kampı kurdu.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç dün Türkiye'nin Antarktika'daki üssünün uydudan cekilmiş fotoğrafını sosyal medya hesabından paylaştı
Uzaydan Antarktika’daki bilim üssümüzde herşey yolunda gözüküyor. #Göktürk1 Uydumuz ile kalpler bir, uzaklar yakın. @varank @tcsavunma @TCSanayi #MilliTeknolojiHamlesi pic.twitter.com/Yyz2bCTXpu
— Ali Taha Koç (@AliTahaKoc) February 6, 2020
En büyük tatlı su rezervi
Güney kutbunu da içine alan 14 milyon kilometrekarelik Antarktika’nın yüzde 98'i, ortalama kalınlığı 1,6 kilometre olan buz tabakasıyla kaplı. Yeryüzündeki kullanılabilir tatlı suyun yüzde 67'si beyaz kıtada buzul olarak bulunuyor. Kış mevsiminde 18 milyon kilometrekareye kadar ulaşan buzul alanı, yaz gelince 2-3 milyon kilometrekareye kadar düşüyor.
Dünyanın en büyük çölü olarak da adlandırılan kıtada, rüzgarın hızı saatte 327 kilometreye kadar çıkabiliyor. An düşük sıcaklık Rusya'nın Vostok İstasyonu'nda 1983'te eksi 89,2 derece olarak kaydedildi. Ölçülen en yüksek sıcaklık ise 14,5 derece oldu.
Independent Türkçe, AA
