Libya krizi, son günlerde aynı anda birbirleriyle çelişkili iki yolda ilerliyor. Birleşmiş Milletler’in Libya Misyonu (UNSMIL) tarafından önerilen üç çözüm yolundan biri sayılan siyasi süreçte, çatışma tarafları arasında olası anlayışlar hakkında haberler yayınlanırken, başkent Trablus ateşkesine yönelik ihlaller ve silahlı çatışmalara ilişkin günlük raporlar da askeri çözümün ve siyasi sürecin tökezleyeceği endişesine yol açtı.
Trablus'ta çatışmalar
Saha gelişmeleri hususunda Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) güçleri sözcüsü Muhammed Kanunu, geçen cumartesi günü ‘kuvvetlerinin, Vadi er-Rabi’deki el-Kayu üçgeninde ateşkesi ihlal etmeye çalışmaları sonrasında Libya Ulusal Ordusu’na (LUO) bağlı mevziileri hedef aldığını’ söyledi.
UMH tarafından yürütülen Burkan el-Gadab (Öfke Volkanı) operasyonu odası, sosyal medya organları tarafından yaptığı açıklamada, UMH kuvvetlerinin LUO’ya ait silahlı mekanizmaları imha ettiğine dikkati çekti. Açıklamada, UMH kuvvetlerinin, askeri liderliğin emirlerine bağlı ve çatışmaya girmeye hazır olduğu belirtildi.
Operasyon odası, Trablus’un doğusunda ateşkese yönelik bir ihlal sırasında 1 Fas vatandaşının öldürüldüğünü ve 3 sivilin de yaralandığını ifade ederken, LUO’nun grad füzeleri kullandığına dikkati çekti.
LUO’ya bağlı Ecdebiye operasyon odası, 26 Ocak sabahı, el-Hadbe ve Ebu Selim bölgeleri yakınlarında şiddetli çatışmaların yaşandığını vurguladı.
Trablus’un doğusundaki Garabulli bölgesinde de çatışmaların yaşandığını söyleyen ordu kaynakları, "Orduya bağlı yıldırım kuvvetleri, Garabulli’de UMH’ye karşı sert savaşlar veriyor" dedi.
Yaşanan gelişmeyle eş zamanlı olarak Tarhuna’daki Kızılay ekipleri, Trablus’un güneyindeki Yermuk kampı yakınlarında yer alan el-Farahit bölgesinde 2 cesedin ele geçirildiğini açıkladı.
UNSMIL ihlalleri kınadı
Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL), Suk el-Cuma ve Ebu Selim bölgelerini hedef alan gelişi güzel bombardımanları kınadı. Saldırılarda, sivil kayıpların yaşandığı belirtildi.
Misyon sözcüsü Jean Alam, "Bu gelişmeler, ateşkesin ciddi şekilde ihlal edildiğini ortaya koyuyor. Ortak Askeri Komisyon’un ateşkesin güçlendirilmesi ve daimi bir ateşkes haline dönüştürülmesi amaçlı toplantısı için de hazırlıklar devam ediyor" ifadelerini kullandı.
UNSMIL, Berlin konferansı sırasında, konuyla ilgilenen ülkelerin verdiği taahhütlerden sonra bile, Libya’daki silah ambargosunun devamlı şekilde ihlal edildiğini vurguladı.
Ateşkes boşuna
Burkan el-Gadab operasyon odası sözcüsü Abdulmalik el-Medeni, ateşkesi ‘boşuna’ olarak nitelendirdi. Medeni, "Mareşal Halife Hafter önderliğindeki LUO güçleri, birçok saldırı gerçekleştirerek, sivilleri hedef aldı" dedi.
Abdulmalik el-Medeni, yaptığı bir basın açıklamasında, "UMH kuvvetleri, kendilerini savunuyor, mevziilerini koruyor ve saldırılara karşı tepki kuralı uyarınca milislerin saldırılarına yanıt veriyor" dedi. Ağır topçuların, Hafter milislerini hedef alma hususunda büyük bir rol oynadığını belirten Medeni, LUO’ya ait 6 aracın imha edildiğine ve Vadi er-Rabi’deki el-Kayu üçgeni yakınlarında yer alan Selahaddin ekseninde bir mevziiyi hedef aldıklarına dikkati çekti.
Paralı askerler hakkında yeni tartışma
Türkiye’yi destekleyen Özgür Suriye Ordusu komutanı Ahmed eş-Şihabi, yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Libya’ya gönderdiği paralı askerler meselesini yeniden gündeme getirdi. Uluslararası raporlara göre söz konusu askerlerin sayısı bini aştı.
Şihabi, Türkiye’de yayın yapan bir kanala yaptığı açıklamada, "Kuvvetlerimiz, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’in Suriyelilere uyguladığı zulmü yok etmek sonrasında, Misrata’daki Türkistanlı kardeşlerimizin üzerinden de bu zulüm kaldırılacak" dedi.
Şihabi, Libya’ya Suriyeli paralı askerlerin gönderildiğini de itiraf ederken, "Savaşçılarımız, cihat olan her yere gidecek. Osmanlı hilafeti için hayatlarımız ve çocuklarımızı feda edeceğiz" ifadelerini kullandı.
Siyasi süreçte ilerleme
Kaynaklar, "Çatışma tarafları arasında devam eden müzakereler, iki taraf arasındaki koordinasyonla birlikte, ilerlemeye, görüşlerin yakınlaşmasına ve ulusal hükümeti kurmak için ilkesel bir anlaşmaya tanık oldu. Yakın bir zamanda bu sürece bağımsız isimler de eklenecek" dedi.
Kaynaklar, "Hükümetin kurulmasına ilişkin tam bir anlaşmanın, başkent Trablus’ta tarafların ateşkes sağlamak için oluşturduğu 5+5 askeri komitesi toplantılarından sonra ilan edilmesi bekleniyor. Bu da gelecek ayın başlarında ortaya koyulacak" ifadelerini kullandı.
Selame, Serrac’ın ayrılacağına dikkati çekti
BM’nin Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame, UMH Başkanı Fayiz es-Serrac’ın kendisinden başka bir ismin başkanlık yapacağı bir birlik hükümetinin kurulmasıyla, yakın bir zamanda sahneyi terk edebileceğini ima etti. Bir televizyon kanalına konuşan Selame, "Libya’daki siyasi süreç, insani bir mesele değil. Serrac’ın, mevcut sahnenin adamı olması bizi ilgilendirmiyor. Ancak ülkeyi, istikrarı sağlayacak ve ülkede zorlu krizin çözümü için seçimlere hazırlık yolunda bölünmeyi sonlandıracak yeni bir aşamaya ilerletmek için çalışıyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
Gassan Selame, "Libyalılar, Berlin konferansında saflarını birleştirme fırsatı buldu. Ya bu fırsatı değerlendirerek üç süreçte (ekonomik, politik ve askeri) ilerlerler, ya da bundan sonra ülkede meydana gelen engellere dair bir sorumluluk üstlenmem" dedi.
İki zıt bir araya gelmez
Yayılan çelişkili haberlere ilişkin olarak Libyalı gazeteci Ahmed Salim, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada, "Müslüman Kardeşler ile başlayan ve El-Kaide ile biten siyasi İslam akımlarında herhangi bir umut görünmüyor. Orduların nefretine dayalı olan ideolojilerdeki bu sorun, ulusal ordunun inançlarına da karşıdır" ifadelerini kullandı.
Salim, "Karşıt kutupları ve inançları bu şekilde görüyorum. İletişim yolunda ortak bir zemin bulunmadığı için olumlu anlayışlara ulaşmak zor" dedi.
Gazeteci Halid Talube de Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada, "İki taraf arasında kotalar prensibine dayanan olası anlaşmalara dair, iki taraf arasında yıllardır devam eden çatışmalar dolayısıyla bir endişe mevcut. Silahlı çatışmalara karışan taraflar arasında ortak bir siyasi proje öngörmek zor. Zira bu çatışmalar, büyük yara izleri ve derin çatlaklar bıraktı" değerlendirmesinde bulundu.
Talube, "Modern tarihte benzer tecrübeler, birçok defa Güney Afrika gibi istisnai durumlarda başarıya ulaştı. Özellikle Araplar arasında, Lübnan’da ve bir anlamda da Mısır’da birkaç defa başarısızlıkla karşılaşıldı. Ama nihai kararlar vermeden önce, kendimizi sınamak zorundayız" ifadelerini kullandı.
Gözlemciler tarafından çeşitli sorular gündeme getirildi. Bu sorular arasında, "Libya krizinin bir parçası haline gelen Türkiye, tarafların bunu başarması halinde güç paylaşımına dayalı Libya uzlaşı projesiyle nasıl başa çıkacak?" ve "Durum, Türkiye’nin ‘yurtiçi ve dışında, sahneyi yeniden canlandırabilecek bir askeri kola sahip olan’ çıkarlarına nasıl yansıyacak?" meseleleri de yer alıyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Kübra Şahin
