Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İdlib’de sokak çatışmalarının başlaması durumunda Suriye’deki savaşın bitmeyeceğini söyledi.
CNN Türk’te Ahmet Hakan’ın sunduğu "Tarafsız Bölge" programına katılan Çavuşoğlu, Suriye rejiminin kontrol ettiği yerlerde de sıkıntıların olduğunu belirterek, “İnsanlar isyan etme noktasına gelmiş” dedi.
Çavuşoğlu’nun “sokak savaşları” uyarısıyla işaret ettiği İdlib, 2011’de başlayan Suriye iç şavaşının kör düğüm noktalarından biri.
Muhalif koalisyon tarafından ele geçirildi
- İdlib, iç savaş boyunca muhaliflerin eline geçen son şehirler arasında. İdlib, 2015 yılında Özgür Suriye Ordusu, Ahrar’uş Şam, Nusra Cephesi, Feylak’uş Şam gibi ılımlı ve radikal muhaliflerin birlikte kurduğu Fetih Ordusu isimli askeri koalisyon tarafından ele geçirildi.
- Müttefikler İdlib’den sonra Cisr eş Şuğur ve Gab Ovası’nda da kontrolü sağlayarak Şam rejiminin kalesi sayılan, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın da memleketi olan Lazkiye önlerine kadar ilerlemeyi başardı.
Rus uçakları Suriye’ye ilk geldiğinde İdlib’i ele geçiren muhalifleri hedef aldı
- Rusya’nın savaş uçaklarıyla ülkedeki IŞİD varlığını gerekçe göstererek operasyonlara başlaması da bu süreçle birlikte yaşandı. Rusya’nın ilk hedef aldığı askeri unsurlar, İdlib’i ele geçirerek Lazkiye’ye ilerleyen Fetih Ordusu oldu.
- Rusya’nın savaşa dahil olmasıyla işler silahlı muhalifler açısından kötüye gitti.
- Rus askeri uzmanların stratejileri, İran destekli binlerce yabancı milisin daha sahaya dahil olması, muhalifler arasındaki ayrılığın artması ve IŞİD’in de muhaliflere karşı saldırılarını arttırması üzerine muhalifler kontrol ettiği bölgeleri kaybetmeye başladı.
Siviller İdlib kapanında
- Bu bölgelerin en önemlisi kuşkusuz Suriye’nin kalbi Halep’ti. 2012’de muhaliflerin ele geçirdiği Doğu Halep, 2016’nın son haftalarında ağır hava saldırılarıyla rejim tarafından tekrar ele geçirildi.
- 15 Aralık günü, Doğu Halep’te yaşayan binlerce sivil ve muhalif otobüslerle şehirden tahliye edilmeye başlandı.
- 22 Aralık’a gelindiğinde şehirden çıkan insan sayısı 45 bindi. Halep’ten çıkan içi insan dolu otobüslerin rotası bugün ağır hava saldırının hedefi olan İdlib’di.
- Sadece Halep’ten değil, Türkiye-Rusya-İran arasında yapılan mutabakatla “Çatışmasızlık Bölgesi” olarak kabul edilse de saldırıların hiç kesilmediği ve en sonunda rejimin kontrolüne geçen Doğu Guta, Kuzey Humus’ta da Halep benzeri tahliyeler yaşandı. Buralarda yaşayanlar da İdlib’e nakledildi.
Nüfusu 4 milyona çıktı
- Önceki ve daha sonraki göç dalgaları ile İdlib’in nüfusu 4 milyona kadar çıktı. Son 1 yıldır yapılan saldırılarla Türkiye sınırına doğru göç etmek zorunda kalanların sayısı 1 milyon 300 bin.
- Şehrin her yanına yayılan mülteci kampları Türkiye sınırına doğru yoğunlaşmış durumda. Zor kış şartlarında kamplardaki durum daha da ağırlaşıyor.
- Soğuk nedeniyle bebek ölümlerinin yaşandığı kamplarda bulaşıcı hastalıklar da baş gösteriyor.
Muhaliflerin yapısı
- İdlib’de seküler, ılımlı veya radikal on binlerce silahlı muhalif var. Türkiye’nin desteklediği Suriye Milli Ordusu unsurlarının faaliyet gösterdiği İdlib’de hala El-Kaide çatısı altında bulunan gruplar da yer alıyor.
- Şehrin bir bölümünü, El-Kaide'den ayrıldıklarını açıklayan sonrasında lağvedilerek Nusra Cephesi olan ismini Şam'ın Fethi Cephesi olarak değiştiren örgütün savaşçıları kontrol ediyor. Bu örgüt de daha sonra kendini lağvederek Heyet Tarhrir Şam ismini aldı.
- Gruplar arasında zaman zaman şiddetli çatışmalar da yaşanıyor.
Büyük insani kriz endişesi
- Türkiye, İdlib şehir merkezine doğru genişleyecek bir askeri harekatın ciddi insani krizler doğurabileceğini ön görüyor.
- 2016’daki Halep harekatında şehre yapılan hava saldırıları yüzlerce sivilin hayatını kaybetmesine yol açmıştı. Halep’ten daha kalabalık bir bölge olan İdlib’e yapılacak operasyonun bu faturayı daha da ağırlaştırmasından endişe ediliyor.
- Türkiye’nin bir diğer çekincesi ise, harekatın ağırlaşmasıyla sınırına doğru harekete geçecek ve sayısı milyonlara ulaşacak göç dalgası.
© The Independentturkish
