Ürdün Dışişleri Bakanlığı, Irak’ta krizin kontrol altına alınması ve tansiyonun düşürülmesi çağrısında bulunurken, Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin ölüm haberi Ürdünlü sosyal medya kullanıcılarının çoğunluğu tarafından sevinçle, bir kısmı tarafından ise olayın bölgedeki yansımalarından duydukları endişeyle karşılandı.
Ürdün’deki sosyal medya kullanıcıları #Suleymani etiketiyle sosyal medyada yoğun bir şekilde mesajlar paylaştı. Bunun nedeni ise Kasım Süleymani’nin geçmişte Ürdünlülerin hafızasında bıraktığı izdi. Zira Süleymani, Ürdünlülere karşı kışkırtıcı açıklamalarda bulunmuş ve Ürdün’ü hedef alan terör hücrelerini desteklemişti.
Tehditler ve uyuyan hücreler
Ürdünlü yetkililer yıllardır, İran Devrim Muhafızları Ordusu’nu (DMO) Ürdün topraklarında kendine bir yer edinmeye çalışmak ve uyuyan terör hücreleri oluşturmakla suçluyor. Aynı şekilde 2016 yılında, Filistinlilerin kaldığı Bekaa Mülteci Kampı’nda bulunan Ürdün İstihbarat Teşkilatı’na ait bir ofisi hedef alan ve 5 kişinin ölümüne neden olan terör saldırısının da sorumlusu olarak görüyorlar.
Saldırıyı IŞİD'in üstlenmesine rağmen Ürdünlü güvenlik birimleri, Kasım Süleymani’nin açıklamalarına istinaden saldırının arkasında DMO’nun olduğuna dair hipotezler üretti. Söz konusu açıklamada Süleymani, “İran, Ürdün'ü kontrol ettiği ülkeler listesine ekledi. Ürdün'de İran'ın kontrolünde bir İslam Devrim’i gerçekleşmesi olasılığı var” ifadeleri yer alıyordu.
Her ne kadar İran’ın Amman'daki Büyükelçiliği bu açıklamaları reddederek ağırlaşan havayı hafifletmeye çalışsa da Ürdünlü bazı milletvekilleri, dönemin hükümetine İran’ın provokasyonlarına karşılık vermeye ve Tahran'ı özür dilemeye zorlamaya çağırdı.
Yeni düşman
Ürdünlü güvenlik yetkilileri, 2015 yılında İran için çalışan ve ülkedeki güven ortamını bozacak bombalı saldırılar yapmaları hedeflenen uyuyan hücreler kurmakla görevli bir casusu tutukladı. Soruşturma belgelerine göre DMO’nun Ürdün’de büyük bir bombalı saldırı gerçekleştirmek için görevlendirdiği Irak asıllı Norveç vatandaşı Halid Kazım Casim el-Rebii üzerindeki 45 kilo patlayıcıyla yakalandı. Aynı zamanda uyuyan hücreler oluşturmakla görevli olan el-Rebii, Ürdün’ün kuzeyindeki bir bölgede gizleniyordu.
Yetkililer, saldırı planını son anda engellese de Ürdün, DEAŞ ile birlikte yeni bir düşman daha kazanmıştı. Bu olaydan birkaç ay önce ise yine Ürdünlü yetkililer, Suriye sınırından yapılan uyuşturucu ve silah kaçakçılığı faaliyetlerine büyük bir darbe indirmiş ve bu faaliyetlerde Ürdün'ün Suriye krizine karşı siyasi duruşundan rahatsız olan İran'ın parmağının olduğuna işaret etmişlerdi.
Süleymani’nin Ürdün karşıtı provokasyonu
Öte yandan 2015 yılında Kuveyt'te yayın yapan Al Qabas gazetesinin İran'ın yarı resmi ajansı ISNA’dan aktardığı açıklamasında Süleymani, İran’ın hem Lübnan hem de Irak’ta varlığının bulunduğunu, bu iki ülkenin şu ya da bu şekilde Tahran'ın iradesine ve fikirlerine tabi olduğunu ve bu olasılığın Ürdün için de geçerli olduğunu söyledi.
Aynı şekilde Hizbullah'a yakınlığıyla bilinen Al-Manar internet sitesi de DMO’nun yurt dışı kolu Kudüs Gücü Komutanı Süleymani’nin yukarıdaki açıklamalarını yayınladı.
Ürdün’ün eski Enformasyon, Kültür ve Devlet Bakanı Salih Kallab, Süleymani’nin Irak Parlamentosu’ndaki ‘Kanun Devleti Koalisyonu’ aracılığıyla Ürdün'e karşıtı provokasyonlarda bulunduğunu ve Süleymani’ye yakınlığıyla bilinen Irak’ın eski başbakanlarından Nuri el-Maliki’nin iktidarda olduğu sırada Irak-Ürdün ilişkilerini neredeyse kopma aşamasına getiren Ürdün'e baskı yapma politikasına ittiğini söyledi.
Irak-Ürdün kapısının anahtarı İran’ın elinde
Ürdün Kralı 2. Abdullah, Irak'ı Arap ülkeleri arasına geri döndürmeye ve iki ülke arasındaki ekonomik ortaklıkları canlandırmaya çalışırken Süleymani, Bağdat'taki taraftarları aracılığıyla birçok kez Irak petrolünün Ürdün'e anlaşmaya varılan fiyattan tedarik edilmesini ve iki ülke arasında gerçekleşmesi planlanan büyük bir elektrik bağlantı projesini engelledi.
Ürdünlüler İran'ı sevmiyor
Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü Araştırmacısı David Pollock, 2015 yılında Ürdün'de yapılan ve Ürdünlülerin İran’ı da Hizbullah'ı da sevmediğini ortaya koyan bir ankete işaret etti.
Ankete göre Ürdünlülerin çoğunluğu İran tehdidine ve İran ile Arap ülkeleri arasındaki çatışmaya dikkat edilmesi gerektiğini düşünüyor.
Öte yandan 2003 yılında Tahran'ı ziyaret eden Ürdün Kralı 2. Abdullah, 2004 yılında ‘Şii Hilali’ planına ve İran’ın çeşitli Arap ülkeleri üzerindeki kontrolünü sıkılaştırabileceğine karşı uyaran ilk kişi oldu.
Ürdünlülerin büyük bir kısmı Suriye devrimini desteklerken Kasım Süleymani’nin de mezhepçi milisleri destekleyerek ve onlardan gruplar oluşturarak Suriyelilerin öldürülmesinde büyük rol üstlendiğini düşünüyorlar.
Bu yüzden Ürdünlü sosyal medya kullanıcılarının büyük bir bölümü, Süleymani’nin ölüm haberini büyük bir sevinçle karşılarken onu ‘mücahid şehit’ olarak tanımlayan Hamas'ı eleştiren bazı mesajlar attı.
Yine sosyal medyadaki mesajlar arasında Ürdünlü iki eski bakanın Süleymani’yi ‘katil’ olarak nitelemeleri dikkat çekti. Ürdünlü eski bakan Muhammed Davudi, Kasım Süleymani’yi ‘canavar’ olarak nitelerken Ürdün’ün eski Tahran Büyükelçisi ve eski bakanı Dr. Bessam el-Amuş ‘katilin sonu’ ifadelerini kullandı.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Seda Demiröz
