ABD'li fosil yakıt devleri, Myanmar'da darbe sonrasında milyonlarca dolar kâr etti

Biden yönetimi, cuntanın ana finansman kaynaklarından MOGE'ye yaptırım uygulamıyor

Birleşmiş Milletler verilerine göre, darbe yönetiminin protestoculara ve isyancı gruplara silahlı müdahalesi sonucunda şimdiye dek en az 2 bin 600 kişi hayatını kaybetti (Reuters)

Birleşik Krallık'ın (BK) önde gelen gazetelerinden Guardian, fosil yakıt sektöründeki dev şirketlerin Myanmar'da darbe sonrasında da kazanç elde etmeyi sürdürdüğünü yazdı.

Kâr amacı gütmeyen ve sızdırılmış belgeleri yayımlayan Distributed Denial of Secrets sitesinin ele geçirdiği vergi kayıtlarına göre, ABD merkezli fosil yakıt firmalarının alt şirketleri, cunta tarafından kontrol edilen Myanmar Petrol ve Doğalgaz İşletmesi'yle (MOGE) ortak çalışmaya devam etti. Kayıtlarda, özellikle ABD merkezli üç firmanın büyük kâr elde ettiği görüldü.

Buna göre petrol ve doğalgaz devi Halliburton'ın Singapur merkezli alt şirketi Myanmar Enerji Hizmetleri'nin 2021'in ilk 9 ayındaki vergi öncesi karı 6,3 milyon dolar oldu.

Petrol şirketi Baker Hughes'un, Myanmar'ın en büyük şehri Yangon'daki şubesinin Ekim 2021-Mart 2022 dönemindeki vergi öncesi kazancı da 2,64 milyon doları buldu.

Diamond Offshore Drilling'inse Ocak-Eylül 2021'de 37 milyon dolar gelir elde ettiği bildirildi. Şirketin, Eylül 2021-Mart 2022'deki karıysa 24,2 milyon dolara ulaştı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Ayrıca Fransız petrol şirketi Schlumberger'in ABD'nin Teksas eyaletindeki merkezine bağlı olan ve Panama'daki bir alt şirket aracılığıyla Yangon'da faaliyet gösteren birimi, Ocak-Eylül 2021'de 51,7 milyon dolar kazanç elde etti.

Guardian, MOGE'nin bu firmalardan kestiği vergilerin doğrudan cuntayı finanse ettiğine de dikkat çekti. Darbe yönetiminin geçen yıl ağustosta açıkladığı verilere göre, Nisan-Temmuz 2022'de Myanmar'dan Çin ve Tayland gibi ülkelere yapılan doğalgaz satışından toplamda 800 milyon dolar gelir elde edildi.

Öte yandan Myanmar'daki en büyük 4 doğalgaz ve petrol sahasındaki faaliyetler, MOGE'yle anlaşması bulunan Asyalı firmalar tarafından yürütülüyor.

Shwe petrol ve doğalgaz çıkarma sahası, Güney Kore merkezli Posco şirketi tarafından işletiliyor. Çin'e doğalgaz gönderilen bu sahada MOGE'nin yüzde 15 payı var.

Tayland devletine ait PTT'nin alt kuruluşu olan PTTEP ise Yadana ve Zawtika'daki sahaları işletiyor. MOGE'nin Yadana'da yüzde 21,8, Zawtika'daysa yüzde 20 payı bulunuyor.

Yetagun'daki saha da Tayland merkezli Gulf Petroleum Myanmar tarafından işletiliyor. MOGE'nin yüzde 20,45 payının olduğu saha, önceden Malezya'nın Petronas şirketine aitti.

Yadana, Zawtika ve Yetagun'dan çıkarılan doğalgaz doğrudan Tayland'a gönderiliyor.
 


Myanmar ordusu, 8 Kasım 2020'deki genel seçimlerde hile yapıldığı iddiaları sonrasında 1 Şubat 2021'de yönetime el koymuştu.

Sızdırılan belgede yer alan şirketlerin kazançları da cuntanın ülkenin başına geçtiği döneme denk geliyor.

Kâr amacı gütmeyen hak kuruluşu Myanmar İçin Adalet'in sözcüsü Yadanar Maung, bulgulara dair şunları söyledi:

Halka karşı terör kampanyası yürüten yasadışı cuntayı finanse eden bir sektörde faaliyet gösterdikleri için Myanmar'daki petrol sahasını işleten şirketlerin ellerinde kan var. Bu şirketler uluslararası insan haklarına dair sorumluluklarını ihlal etti. Darbe yönetiminin zulmüne finansman sağlayan petrol ve gaz projelerinde yer alarak, cuntanın savaş suçlarına ve insanlığa karşı suçlarına ortaklık etmiş sayılabilirler.

Öte yandan Fransız petrol devi Total ve ABD merkezli Chevron da ülkede faaliyet gösterdiği gerekçesiyle geçen yıl eleştiri toplamıştı.

Guardian'la iletişime geçen Chevron, Yadana sahasındaki yüzde 41,1'lik hissesini, Kanada merkezli enerji şirketi MTI Energy'nin alt şirketi Et Martem Holdings'e sattığını bildirdi.

Total ise 20 Temmuz 2022'de ülkeden çekildiğini açıklamıştı. Firmanın hisseleri PTTEP ve MOGE tarafından paylaşılmıştı.

ABD Hazine Bakanlığı'nın dün yaptığı açıklamada, cuntayla ilişkili olduğu tespit edilen 6 kişi ve üç kuruluşa yaptırım uygulanacağı belirtilmişti. Ancak Joe Biden yönetimi, cuntanın ana finansman kaynaklarından MOGE'ye yaptırım kararı almadı.

Benzer şekilde Kanada, BK ve Avustralya da MOGE'ye yaptırım uygulamıyor.

Avrupa Birliği ise cuntayla ilişkili 84 kişiye ve aralarında MOGE'nin de yer aldığı 11 kuruluşa yaptırım kararı almıştı.



Independent Türkçe, Guardian, GNLM, HRW

DAHA FAZLA HABER OKU