İsminizin yanına havalı bir akademik unvan eklemek istiyor ama yabancı dil ya da ALES gibi sınavlardan gerekli puanı alamıyor musunuz?

Beyaz yakalısınız ve şirketinizde terfi peşinde misiniz?

Sosyal medyada yazdıklarınızın birkaç kişi tarafından ciddiye alınmasını mı istiyorsunuz? 

İşte tam size göre bir fırsat. 

Bazı "eğitim danışmanlığı şirketleri" sizlere İrlanda'dan "doktor unvanı" getirip hizmetinize sunuyor. 

Parayla yazdırılan tezlerden sonra yeni problem

Şimdiye kadar yükseköğretimin en büyük dertlerinden biri parayla yazılan tezlerdi.

Bazı "şirket" ya da şahıslar, ücreti mukabilinde sizin için yüksek lisans ya da doktora tezleri yazıyor. 

Türkiye'de yüksek lisansın aksine uzaktan öğretim tezsiz doktora fırsatı hala "tüketicinin" önüne sunulmadı.

Bir şekilde yüksek lisans eğitimini tamamladıktan sonra doktora yapmak isterseniz önce sizin küçük bir çaba göstererek YDS veya YÖKDİL sınavlarından gerekli puanı almanız, ALES’te başarı göstermeniz ve doktora yeterlilik sınavından geçmeniz gerekiyor. Bunca zahmetten sonra tezi başkasına yazdırmak ne kadar akıllıca bilinmiyor ama doktora tezini başkasına yazdıranların da olduğuna yönelik genel bir kanaat var. 

Ama sınavlar, dersler ve yeterlilik gibi süreçlerden geçmeden isminizin önüne "Dr" unvanı alabilmenizin bir başka yolu daha var.  

O da bu hizmeti veren "eğitim danışmanlığı" şirketlerinden birinin kapısını çalmak.

"Hangi alanda yardımcı oluyoruz doktora için?"

Biz de öyle yaptık ve şöyle garip bir diyaloğun içine düştük:

Eğitim danışmanı: Eğitim durumunuzu ve mesleğinizi rica edebilir miyim?
Independent Türkçe Muhabiri: Eğitim durumum yüksek lisans, bir şirkette çalışıyorum
Eğitim danışmanı: Tamam, ne üzerine?
Independent Türkçe Muhabiri: Basım-yayım teknolojileri
Eğitim danışmanı: Anladım, peki devlette mi çalışıyorsunuz?
Independent Türkçe Muhabiri: Yok, hayır. Özel bir şirkette
Eğitim danışmanı: YÖK denkliğimiz bulunmuyor, ona istinaden sordum sizlere. Özel sektörde ve uluslararası alanda geçerlilik sağlar alacağınız diploma. Hangi alanda yardımcı oluyoruz doktora için sizlere? 
Independent Türkçe Muhabiri: Yani işletme ya da ekonomi olabilir.
Eğitim danışmanı: 'D(e)r(e)' unvanını kullanabiliyorsunuz ama devlette imza yetkisi noktasında imza atamıyorsunuz. IELTS sistemi üzerinden mezuniyetiniz gerçekleşiyor. Tezli şekilde alıyorsunuz diplomanızı. Tezi hazırlama sürenize göre 6 ay ila 1 yıl arasında mezuniyetiniz gerçekleşiyor. Aynı zamanda bizim tarafımızdan tez danışmanları da atanıyor sizlere. Kredinizden düşüm yapılması için var olan diplomalarınızı, sertifikanızı, çalıma geçmişinizi panele yüklüyoruz daha sonra onlar da kredinizden düşüm sağlıyorlar. Sizin herhangi bir sorunuz var mı? Soru-cevap şeklinde ilerleyelim.
Independent Türkçe Muhabiri: Atayacağınız tez danışmanı akademisyen mi?
Eğitim danışmanı: Evet
Independent Türkçe Muhabiri: Yani doçent, profesör gibi?
Eğitim danışmanı: Doğrudur, akademik kadromuz üzerinden atanıyor zaten size.
Independent Türkçe Muhabiri: Peki benim herhangi bir derse katılmam gerekiyor mu? 
Eğitim danışmanı: Yüzde 100 online aldığınız için derslerden muafsınız zaten. 
Independent Türkçe Muhabiri: Hangi üniversiteler var?
Eğitim danışmanı: İrlanda menşeili bir üniversite; ben ücret noktasına da değineyim dilerseniz.
Independent Türkçe Muhabiri: Tabii, lütfen
. 
Eğitim danışmanı: Doktora programlarımız için şu an yüzde 10 indirimimiz mevcut. 28 bin liradan yardımcı oluyoruz sizlere. Bunu EFT havale şeklinde ya da kredi kartına taksitle ödeme sağlayabiliyorsunuz.
Independent Türkçe Muhabiri: 28 bin lira.

Eğitim danışmanı: Hı hı. Örnek veriyorum. Önden 4-5 bin lira ödeme sağladığınız takdirde kalanını 3, maksimum 4 takside bölebiliriz. Ayriyeten bu böldüğümüz taksitleri kredi kartıyla da taksitlendirebilirsiniz. 



Aradaki fark

Türkiye'de bir üniversitede doktora eğitimi almak isteyenlerin yabancı dil sınavından en az 55 puan alması gerekiyor.

Doktorantlar az 4 yıl boyunca hayatlarından feragat ederek bu sürecin içinde bulunuyor.

Alana nitelikli bir katkı yapmak isteyenler 6 yıla varan bir süre boyunca tez yazmak için uğraşıyor.

Bu kuruluşlar ise herhangi bir dil şartı aramıyor, 6 ay ila 1 yıl arasında mezuniyet vadediyor.

Bazı şirketler reklam yaparken "YÖK denkliği var" dese de bu durum gerçeği yansıtmıyor.  

Bazı eğitim danışmanlığı şirketlerinin reklamları

İnsanlar neden "unvan" ister: "Denkliği olmayan, sadece para ödeyerek diploma adı altında bir renkli bilgisayar çıktısı alma ihtiyacı analize değer bir konu"

Psikolog Danışman ve İnsan Kaynakları Uzmanı Maruf Beçene, bir unvana sahip olmanın toplum ve bireyler nezdinde bir güven ortamı oluşturduğuna değiniyor. 

"Unvan, kişinin işinin ehli olduğunu gösterir. Ancak denkliği olmayan bir yerden doktora gibi unvanların peşinden koşan insanların farklı bir psikolojisi var. Bunu anlamak içinde bu kişilerin yaşam öykülerine bakmak gerekir" diyen Beçene, "Denkliği olmayan bir yerden sadece para ödeyerek diploma adı altında bir renkli bilgisayar çıktısı alma ihtiyacı analize değer bir konu. Öncelikle arka planında gayretsizlik var. Çaba göstermekten kaçınma, kısa yoldan bir ivme yakalama isteği var. Bu insanlarda yetersizlik psikolojisi var ancak farkında olmayabilirler. Bu yetersizliği ödünlemek adına unvanların arkasına sığınmak, tipik bir savunma mekanizmasıdır" ifadelerini kullandı.

Psikolojik danışman ve insan kaynakları uzmanı Maruf Beçene / Fotoğraf: Independent Türkçe

Belgeler üzerinden para kazananlar var

İşin başka bir boyutu da olduğunu vurgulayan Beçene, "Bence nitelikli dolandırıcılık kapsamında da değerlendirilebilir. Bu unvanları kullanmaya bağlı bir kazanım söz konusu ve bunun farkında olarak bu işe tevessül eden insanlar da var. Bu yönüyle aşağılık kompleksiyle açıklanıp açıklanamayacağı konusunda tam emin olamıyorum. Çünkü bunun farkında olarak bu unvanları edinen çok kişi bulunuyor. Bu kişilerin önemli kısmı kişisel gelişim, ekonomi, kısmen de psikoloji alanındaki diplomalara yöneliyorlar. Böylece karar verme sürecinde özerk benlik kazanmamış kitleler hedefleniyor. Bu kitleler, karar verme süreçlerine katkı sağlayacak danışmanlara ihtiyaç duyarlar. Danışman adı altında sunum, seminer, panel düzenleyen bu insanların etkilerini daha güvenilir zeminde hissettirmek amacıyla bu tür ünvanlara ihtiyaçları var. Ayrıca insanları etkilemek adına oluşan rekabetçi koşullarda şartları kendi lehine çevirme gereksinimi de bu diplomaları edinmeye sevk ediyor" şeklinde konuştu.

"Kişilik analizlerinden söz konusu kişilerin yaşam öykülerine uzanan geniş bir yelpazede çok şey söylenebilir ancak bu diplomalardan edinmek isteyenlerin şunu bilmelerinde yarar vardır" diyen Beçene, sözlerini şöyle noktaladı:

"Bu diploma adı altında verilen belgeleri edinmek ve bunlara bağlı unvanları kullanmak Tüketiciyi Koruma Kanunu'nun ilgili maddelerine aykırılık teşkil eder ve yargılama konusudur. Hatta denkliği olmayan üniversite adı altındaki kurslardan mezun olup psikolog unvanı kullandığı için 140 bin TL üzerinde idari para cezaları ve 5 yıla kadar hapis cezası ile yargılanıp ceza alan insanlar var. İnternette sahte psikolog ibaresi ile aramalar yapıldığında çıkan sonuçlardan bunları görebiliriz."

Çabalamadan, bir tek makale okumadan, yazmadan, herhangi bir öğretim üyesi yüzü dahi görmeden Dr. unvanı almak isterseniz siz de bu yöntemi kullanabilirsiniz. Hem böylece söylediğiniz ne kadar saçma olursa olsun "benim doktoram var" diyerek insanlara parmak sallayabilirsiniz.