2022 Brezilya seçimleri: Bolsonaro koltuğu bırakırsa, Lula yeniden başkan

Hüsamettin Aslan Independent Türkçe için yazdı

Kolaj: Independent Türkçe

Brezilyalılar 2 Ekim Pazar günü (yarın) genel seçimler için sandık başına gidecek. İlk turda cumhurbaşkanı oylamasının yanı sıra, Brezilyalılar 81 senatörden 27'sini, Temsilciler Meclisi'nin 513 üyesinin tamamını ve 27 vali ile eyalet yasama organını seçmek için oy kullanacak.

Brezilya'da cumhurbaşkanına oy vermek için sandık başına gidilirken, ABD'de Donald Trump'ın çalıntı seçim iddialarının benzeri ülke içinde tartışılıyor. 

Eski Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, 2003-2010 yılları arasında görevdeydi ve ülkede hâlâ binlerce Brezilyal'ıyı yoksulluktan kurtaran sosyal yardım programlarıyla hatırlanıyor.

Lula zorlu bir rakiple karşı karşıya. Görevdeki cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro, 2018-2022 yılları arasında Brezilya'da popülist, aşırı sağ hükümete liderlik etti. Bolsonaro, Tropiklerin ve Brezilya'nın Trump'ı olarak anılıyor.

Bolsonaro'nun popülist ekonomik önlemleri, 3 kilit seçmen grubu üzerinde istenen etkiyi yaratmadı. Bunlar; aşırı yoksullar, kadınlar ve gençlerdi. Brezilya toplumunun bu alt grubu çoğunlukla Lula'ya destekliyor.
 

Reuters 3.jpg
Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro / Fotoğraf: Reuters 

 

Seçimlere birkaç hafta kala, Brezilyalılar çift haneli enflasyonla boğuşurken, Başkan Jair Bolsonaro harekete geçti.

Sağcı popülist lider, pompadaki fiyatları düşürmek için yakıt vergilerini düşürdü. Yoksul ailelere aylık nakit transferleri gönderdi. Kamyon ve taksi şoförleri için nakit yardımlar dağıttı. Gaz tüpü almaya ihtiyacı olan ailelere 20 dolar dağıttı.

Son haftalarda enerji fiyatları istikrar kazandı, enflasyon düştü ve istihdam arttı. Ancak Bolsonaro'nun işini kurtarmaya yetmeyebilir.

Lula, seçimi kazanmak için iyi bir konumda. İlk turda kazanabileceğine dair gerçek bir umut var. Aksi takdirde, daha önce darbe tehditleri savuran ve kazanamazsa "seçimlerde hile olursa başkanlık yetkisini devretmeyeceğini" açıklayan Bolsonaro'ya karşı ekim, zorlu bir kampanya ayı olacak.
 

aa.jpg
Eski Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva / Fotoğraf: Fabio Teixeira/AA

 

Brezilya cumhurbaşkanını belirleyecek seçimin ilk turuna bir haftadan az bir süre kala, Brasil de Fato tarafından yapılan son 9 ankette Lula'nın liderliğinin sayısal olarak arttığı görüldü. Ayrıca, yapılan tüm anketler, Lula'nın 15 -20 puan arasında önde gittiğini gösteriyor.

26 Eylül Pazartesi günü IPEC tarafından yayımlanan son anket de, İşçi Partisi'nin (PT) adayı eski Cumhurbaşkanı Lula da Silva'nın yüzde 48'e sahip bir destek olduğunu ortaya koydu.

Jair Bolsonaro (PL) yüzde 31, Ciro Gomes (PDT) yüzde 6 ve Simone Tebet (MDB) yüzde 5 pay aldı. Ayrıca, ankette boş ve kararsız oylar dağıtıldıktan sonra Lula'nın oyların yüzde 52'sine sahip olacağını görülüyor.

19 Eylül Pazartesi günü yayımlanan bir önceki ankette de Lula yüzde 47, onu yüzde 31 ile Bolsonaro, yüzde 7 Ciro ve yüzde 4 Tebet izledi. Diğerlerine verilen destek de yüzde 1'den daha azdı. 

Çarşamba günü yapılan Genial/Quaest anketine göre, Bolsonaro hükümetine yönelik olumsuz görüşlerin geçen hafta yüzde 39'dan yüzde 42'ye yükseldiğini, hükümeti olumlu görenlerin yüzdesinin ise yüzde 31'de sabit kaldığını buldu.

  • Veja'ya göre, Lula yüzde 43,7; Bolsonaro yüzde 33.8, Ciro yüzde 7,3; Tebet yüzde 4,2.
  • Estadão'ya göre, Lula yüzde 47, Bolsonaro yüzde 33, Ciro yüzde 6, Tebet yüzde 4.
  • The Economist'e göre, Lula yüzde 48, Bolsonaro yüzde 38, Ciro yüzde 7, Tebet yüzde 4.
  • Globe Elections UN'a göre, Lula yüzde 46.7, Bolsonaro yüzde 40,2; Ciro yüzde 6,6; Tebet yüzde 4,7.
  • Polling Data göre, Lula yüzde 43,6; Bolsonaro yüzde 34,9; Ciro yüzde 6.7, Tebet yüzde 4,8.
  • Abrapel/Ipespe göre, Lula yüzde 46, Bolsonaro yüzde 35, Ciro yüzde 6, Tebet yüzde 4.
  • CNN'e göre, Lula yüzde 47, Bolsonaro yüzde 33, Ciro yüzde 7, Tebet yüzde 5.

Bir anket enstitüsü Datafolha tarafından perşembe günü yayımlanan bir ankete göre, Lula'ya verilen desteğin yüzde 45'ten yüzde 47'ye yükseldiği; Bolsonaro'nın ise oyların yaklaşık yüzde 33'ünü aldığını açıklandı.
 

Reuters.jpg
Fotoğraf: Reuters

 

Hem Lula hem de Bolsonaro için, anketlerdeki en yüksek ve en düşük tahmin arasındaki fark 6 ile 8 puan arasında.

Bu durum Lula en düşük tahmine ve Bolsonaro en yüksek tahmine ulaşsa bile, Lula'nın hala önde olacağı anlamına geliyor.

Pazar günü (yarın) Brezilyalılar bir sonraki liderlerine oy vermek için sandık başına gidiyor. Ancak muhalefet, Başkan Jair Bolsonaro'nun sonuçlara itiraz etmek için zemin hazırladığından endişeli.

Sosyal medyadaki asılsız suçlamalar, ABD'de Trump'ın Amerikan seçimleriyle ilgili  iddiaları tekrarlıyor gibi görünüyor

Facebook'un ana şirketi Meta'nın sahip olduğu mesajlaşma uygulaması Brezilya'da oldukça popüler.

Folha gazetesi muhabiri Campos Mello, WhatsApp mesajlarının Brezilyalıları gerçek dışı iddialarla nasıl kullanıldığını araştırdı.

Bu yanlış anlatıların iki temel özelliği var: Genelde cinsiyet kimliği ve okullarda LGBT toleransının öğretilmesi gibi kültürel konulara odaklandılar. WhatsApp, grupların boyutunu ve kullanıcıların mesajlarını sınırladı.

Brezilya seçim yetkilileri, siyasi amaçlarla toplu mesajlaşma kullanımını yasakladı ve yalanları bu şekilde yayan adayları diskalifiye etme sözü verdi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Donald Trump'ın 2020 ABD seçimlerini kazandığına dair yanlış iddialarıyla paralellikler de yok değil.

Bolsonaro, Brezilya seçimlerinde hile yapıldığını, elektronik oylama makinelerine güvenilemeyeceğini ve rakibi eski Devlet Başkanı Lula da Silva'nın arkasından geldiğini gösteren anketlere inanılamayacağını iddia ediyor.

Sosyal medyada Bolsonaro destekçileri anketleri reddediyor ve bunun yerine cumhurbaşkanının mitinglerindeki kalabalığın büyüklüğüne işaret ediyor.

Brezilya'nın önde gelen anket kurumlarına yönelik saldırılar, şiddeti bile doğurdu. Ve birçok sosyal medya şirketinin seçimleri korumaya yönelik politikaları olsa da, bu mesajlar WhatsApp, Facebook, Twitter, TikTok, YouTube ve Telegram'da yayılıyor.

Brezilyalı seçmenler, birbirinden çok farklı iki aday arasında keskin bir ayrımla karşı karşıya. Basında çıkan çoğu haber de Silva'nın anketlerde önde olduğunu gösterse de hiçbir adayın yüzde 50'den fazlasını kazanamaması durumunda 30 Ekim'de ikinci tur oylaması yapılacak.
 

Reuters 2.jpg
Fotoğraf: Reuters

 

Brezilya'nın seçim sonuçları Güney Amerika siyasetinin geleceğini de belirleyecek.

Lula kazanırsa, bölgenin yeni seçilen solcu başkanların (Peru, Kolombiya, Şili ve Arjantin'de olduğu gibi) 'pembe dalgasını' daha da ilerletecektir.

Ayrıca, Bolsonaro'nun zaferi, bölgedeki sol siyasetin genişlemesini engelleyebilir. Ancak her halükarda Brezilya için 2023 zor bir yıl olacaktır.

Çünkü Lula'nın seçilmesi, Ocak 2023'te her şeyin mükemmel bir şekilde yoluna gireceği anlamına gelmiyor.

Yeni başkanın, ekonomiyi yeniden inşa etmek, sosyal programları uygulamak ve Brezilya'yı bölgede ve dünyada yeniden konumlandırmak için önünde zorlu bir yolculuk olacak.

Zira yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı yüzünden başkanlık yarışını kim kazanırsa kazansın, Brezilya için zor bir yıl olacak.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU