Politik olarak mümkün olanın labirenti

Son zamanlarda BM’nin girişimiyle Libya'da başlatılan ve BM Libya Özel Temsilcisinin Yardımcısı Stephanie Williams’ın öncülük ettiği barış müzakerelerinde daha başka, daha farklı ve daha karmaşık bir labirent görünüyor

Fotoğraf: Reuters

 

Siyaset, mümkün olanın sanatıdır. Bu sözü çoğu zaman birçok siyasi yorumcu veya başka isimlerden duyarız. Bu söz bize siyasi eylemin, mekanizmalarının ve kanallarının önemini hatırlatır. Siyasi eylem mekanizmalarının ve kanallarının içerisinde yerel, bölgesel veya uluslararası sorunlarda ve krizlerde hatta en zor kabul edilen krizlerde kapalı kapıların açılmasını sağlayan yetenekler bulunuyor. Bu, rasyonel insanların tartışmayacağı bir durumdur.

Siyasi yorumcuların ve diğerlerinin bahsetmeyi unuttukları veya kasıtlı olarak bazen görmezden geldikleri sorun, siyasi eylem mekanizmalarının ve kanallarının doğasında bulunan ve vaat edilen potansiyelin bazen gerçekleştirilmesi gerçekten mümkün görünmeyişidir. Sonuç olarak, müzakere yoluyla çözüm arayışı, çok devreli bir labirentte yürümeye benzer, kafa karıştırıcı, hayret uyandırıcı olabilir ve endişeye ve uykusuzluğa sebebiyet verebilir. Bunun, siyaset ve çıkarlar arasında sağlam bir şekilde kurulmuş bağlantıdan ve çeşitli taraflar arasındaki iç içe geçmiş çıkarların yoğunluğundan ve karmaşıklığından kaynaklandığına inanıyorum.

Çoğu durumda, rakipler, siyasi veya ekonomik kayıplara yol açabilecek herhangi bir taviz vermemeye başvururlar. Bu durum, siyasi sürecin canlılığını ve etkililiğini yitirmesine neden olur ve diyalog veya müzakerenin başarı kaydedilmeden, bir çember veya kapalı alanda sıkışıp kalmasına sebebiyet verir. İngiltere ile Avrupa Birliği arasında devam eden Brexit müzakerelerine hep birlikte şahit oluyoruz!

Son zamanlarda BM’nin girişimiyle Libya'da başlatılan ve BM Libya Özel Temsilcisinin Yardımcısı Stephanie Williams’ın öncülük ettiği barış müzakerelerinde daha başka, daha farklı ve daha karmaşık bir labirent görünüyor.

Adeta bir çöl tilkisi gibi zor bir barış arayışındaki mevcut Libya labirenti, birçok nedenden ötürü Brexit müzakerelerinin yakın zamanda girdiği labirentten önemli ölçüde farklıdır. Libya labirentinin iç ve dış olmak üzere iki faktörün iç içe geçmesinin bir sonucu olduğunu belirtmek gerekir. Halbuki içsel olması gereken ve yerel taraflarla sınırlı kalması gereken bir kriz. Buna, Libya'da genel kabul gören anlamda bir devletin yokluğunu ve ayrıca ihtilaflı tarafların uğruna mücadele ettiği ve peşinden koştuğu ulusal çıkar eksikliğini ekleyin. Ayrıca, edindikleri pek çok önemli mevkiye yerleşip kalmış ancak siyasi irade eksikliği bulunan ve dar kişisel çıkarları ve kazanımlarını korumak için mevcut durumun çıkmazından kurtulmayı ciddiyetle arzu etmeyen yöneticileri de bu listeye ekleyebiliriz.

BM denetiminde olsun ya da olmasın bunların aralarında müzakere ve diyalog anlamında olup biten şey çoğu zaman güven yokluğunda, silah zoruyla ve savaş dilini kullanarak, ganimet, aşiret ve bölgesel kota şartlarına ve mekanizmalarına tabi bir şekilde gerçekleşir. Bu müzakere yöntemi de zamanın geçmesi ve tekrarlanmasıyla, kendi mantığını bazen yerel bir ritimle, bazen de uluslararası bir ritimle oluşturduğu anlamına gelir. Bu, Libya sahnesi dışındaki birçok kişiye tamamen açık görünmeyebilir, çünkü tüm bu faktörleri hesaba katmayı ihmal ediyorlar. Buna, bugüne kadar gelen ve devam eden çatışmanın yollarına koşullara bağlı olarak görünen ve kaybolan ağır ve yoğun gölgeler bırakan tarih ve coğrafya gerçeklerini ekleyebiliriz.

İngiltere ve Libya labirentleri, kayda değer farklılıklara rağmen, bir gerçeğe götüren tek bir ağza akıyor. O gerçek de muhatapların menfaatleri ile hedefleri arasındaki mesafelerin birbirinden ayrılması sebebiyle siyasi imkanın ulaşılamaz hale gelmesidir. Brüksel'de devam eden Brexit müzakerelerinde, müzakereciler çıkmaza girdi ve krizi karşılıklı tavizler vererek çözmek umuduyla siyasi liderlerin müdahale etmesini talep ettiler. Bu, onları her iki tarafın çıkarlarını garanti altına alan bir ticaret anlaşması imzalamaya itmeyi kolaylaştırır. Siyasi liderlerin müzakere ikilemini çözmek için müdahalede bulunması işe yaramadı. Her iki taraftan yapılan basın açıklamaları, İngiltere'nin bir ticaret anlaşması olmadan Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılma olasılığını gösteriyor. Dolayısıyla, bunun sonuçlarına katlanmayı göze alıyor.

Libya'da veriler, faktörler ve koşullar farklı. Libya labirentinden çıkmak için öncesinde tasarlanan tüm çözümler çetin. Bunun üzerine BM Libya Özel Temsilcisinin Yardımcısı Stephanie Williams Libya’daki güçlükleri, engelleri ve kasisleri şahısların ve liderlerin çıkardıkları gürültüye, kopardıkları çığlıklara, hakaretlerine ve suçlamalarına aldırış etmeden cesur ve farklı bir yol haritası tasarladı. Yeni yol haritası hızlı ve dinamik bir şekilde uygulama aşamasına girerek krizi çözmeyi başardı ve barış arama sürecini önemli adımlarla ileriye taşıdı. Williams'ın gündemi belirleyen titizlikle seçtiği Libyalı müzakerecilerin önümüzdeki birkaç gün içinde, Başkanlık Konseyi Başkanlığını devralmak ve hükümeti yönetmek için aday gösterilecek isimler hususunda bir anlaşmaya varması bekleniyor.

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

DAHA FAZLA HABER OKU