NASA, sıradaki insanlı Ay görevinde depremleri tespit etmek için Dünya'nın uydusuna sismograf yerleştirecek.
Ay Ortamı İzleme İstasyonu (Lunar Environment Monitoring Station / LEMS), 2026'da gerçekleşmesi planlanan Artemis 3 görevinde astronotların Ay'a götüreceği ilk üç yük arasında yer almaya aday. Kendi kendine çalışan bu kompakt sismograf, Ay'ın güney kutbunda depremlerin yol açtığı yer hareketlerini durmadan izleyecek.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
İnsanların Dünya'nın uydusuna en son ayak bastığı Apollo görevlerinde Ay'ın yüzeyine sismograflar yerleştirilmiş ve buradaki ilk depremler böyle tespit edilmişti. Fakat 1969-1972 döneminde düzenlenen bu görevler, Ay'ın ekvatoruna yakın ve Dünya'ya bakan yüzündeki verileri toplamıştı. NASA'nın yeni göreviyle Ay'ın güney kutbundaki sismik verilere ulaşmak, bu bölgenin insan yaşamına uygun olup olmadığını öğrenmek açısından önem taşıyor.
Ay yüzeyinde üç aydan iki yıla kadar çalışması planlanan LEMS'in, Ay'ın jeofiziksel faaliyetlerini uzun süre boyunca tek başına ölçmesi bekleniyor.
Artemis 3 astronotlarına eşlik etmeye aday diğer araçlar ise Ay'ın Tarımsal Bitki Örtüsü Üzerindeki Etkileri Aracı (Lunar Effects on Agricultural Flora Instrument) ve Ay Yalıtkanlığı Analiz Aracı (Lunar Dielectric Analyser).
Ay'daki depremlere temelde Dünya ve uydusu arasındaki kütleçekimsel kuvvet yol açarken, bu çekim gücü gelgitlere de neden oluyor. Diğer nedense Ay yüzeyinin gündüzleri 121 dereceden geceleri eksi 133 dereceye kadar düşebilmesi. Bu büyük sıcaklık değişimleri Ay'ın genleşip büzülmesine yol açarak sarsıntı yaratıyor.
Bu nedenle sismik veriler, Ay yüzeyinin altında neler yaşandığını anlamaya da katkı sağlayacak.
Independent Türkçe, Space, Indian Express
Derleyen: Büşra Ağaç
